راه‌های آلودگی زنبور عسل با سموم
زنبورعسل از راه‌های مختلف از جمله راه خوراکی، تماسی و تنفسی با انواع سموم آلـوده مـی‌شـود کـه مهمتـرین راه آلودگی مسیر تنفسی و خوراکی است.
زنبورها در حین پرواز و چراگری روی درختان و گیاهان، از راه تنفـسی آلوده شـده و بـر اساس مکانیسم اثر سموم، دچار مسمومیت می‌گردند. در راه خوراکی زنبورها در حین جمع‌آوری شـهد گیاهـان سمپاشـی شـده دچار مسمومیت شده یا اینکه موقع برگشت به کلنی و ذخیره‌سازی شهد در داخل سلول‌های مومی، در حین مصرف عسل ذخیره شده دچار مسمومیت می‌گردند که این نوع مسمومیت امکان دارد مدت‌ها بعد از سمپاشـی گیاهـان و درختـان باشـد و بیـشتر در لاروها اتفاق می‌افتد و با علائم سایر بیماری‌های زنبورعسل اشتباه می‌گردد.
علائم مسمومیت زنبورعسل با سموم کشاورزی :
• مشاهده حالت تهاجمی در زنبورها، به گونه‌ای که زنبورها نسبت به حالت عادی خودشان دچـار تهـیج و عـصبانیت شـده و رفتار تهاجمی از خود نشان می‌دهند (ناشی از اکثر حشره‌کش‌ها).
• فقدان زنبوران چراگر بر روی گیاهان واجد شکوفه در حالی که این گیاهان برای زنبورها جذابیت بالائی داشته و در حالـت عادی زنبورهای زیادی روی آنها فعالیت دارند (ناشی از اکثر حشره‌کش‌ها).
• علائمی از جمله گیجی و بی هوشی، فلجی و حرکات نامنظم، تلوتلو خوردن و حرکات سـریع در زنبـوران بـالغ و چرخیـدن آنها بر روی پشت مشاهده می‌شود (ناشی از سموم ارگانوفسفات و ارگانوکلرین).
• مشاهده برگشت (قی) محتویات کیسه عسل بر روی ضمائم دهان و بیرون آمدن زبان(خرطوم) (ناشی از سموم ارگانوفسفات و پیرتروئید).
• مشاهده رقصهای دسته جمعی غیر طبیعی، نزاع و درگیری و آشفتگی در مدخل کندو (ناشی از سموم ارگانوفسفات).
• مشاهده زنبورانی که بر روی زمین می‌خزند و قادر به پرواز نیستند. فعالیت زنبورها بسیار کند شده و به نظر می‌رسـد کـه چائیده‌اند (ناشی از سم کارباریل).
• عـدم رشـد مناسـب نـوزادان بـدون اینکـه زنبـوران بـالغ درگیـر باشـند (ناشـی از سـموم کاپتـان، اپرودیـون نوالـورون و اسپیرودیکلروفن) .
• مشاهده تلفات در لارو و شفیره و زنبوران تازه متولد شده و رفتار غیر طبیعی زنبور ملکه، از جمله تخمگذاری بسیار نامرتب در سطح شا‌نها (ناشی از سموم کارباریل و متیل پاراتیون).
• برخی از کلنی‌ها ملکه‌‌هایشان را از دست می‌دهند (ناشی از سموم آسفات، کارباریل، مالاتیون و متیل پاراتیون).
• رشد ضعیف ملکه (در کلنی‌های پرورش ملکه) بدون درگیری زنبوران بالغ (ناشی از سم کومافوس)
منبع : مصطفی مرادی